Podczas każdego wiosennego lub letniego spaceru, w lesie lub parku, rozglądam się za motylami. Patrzenie na motyle sprawia mi wiele radości 🙂 Zachwycają mnie ich barwy i sposób w jaki się zachowują.

Wy też tak macie? To świetnie!

Motyle nocne i motyle dzienne

Jeśli nigdy nie obserwowaliście motyli, a trwa właśnie wiosna lub lato, a nawet jesień, możecie zacząć je obserwować od razu, o dowolnej porze dnia lub nocy. Dlaczego? Bo okazuje się, że motyle latają zarówno w nocy jak i w dzień. Tak! Choć jeśli spotykamy jakieś motyle w nocy, to nazywamy je najczęściej ćmami.

Jednak naukowcy i przyrodnicy dzielą motyle na te, które latają w nocy – nazywają je wtedy motylami nocnymi oraz na takie które latają w dzień – nazywając je motylami dziennymi lub po prostu motylami. Choć czasem motyle nocne również latają w dzień. Trochę to zakręcone prawda? Po czym poznać, czy właśnie widzimy motyla dziennego, czy motyla nocnego w dzień?

Po pierwsze nigdy nie będziecie wiedzieć na pewno. Sami lepidopterolodzy, czyli osoby zajmujący się naukowo motylami, mają wątpliwości. Serio! Jeśli jednak nie przeszkadza wam brak pełnej pewności, to przyjrzyjcie się czułkom obserwowanego motyla. Jeśli są na końcu pękate jak grzechotka, przyrodnicy nazywają takie czułki buławkami, to w większości przypadków możecie być pewni, że obserwujecie właśnie motyla dziennego. Wszystkie inne rodzaje kształtów motylich czułków mówią nam zazwyczaj, że widzimy motyla nocnego.

Czy cytrynek pachnie cytryną?

A czy potraficie przypomnieć sobie w myślach jakąś nazwę motyla? Gotowi? Brawo! No to teraz wymówimy razem jego nazwę. Raz, dwa, Trzy: cytrynek. Jeśli miał ktoś coś innego na myśli (np. bielinka), to oczywiście taż dobrze – u mnie jak myślę o motylach cytrynek zawsze pojawia się pierwszy. Chyba bardzo je lubię ponieważ pojawiają się one jako jedne z pierwszych motyli wczesną wiosną. Dzieje się tak ponieważ zimują one jako dorosłe motyle. Cytrynki są również najdłużej żyjącymi motylami w Polsce.

Po wykluciu z jajek w sierpniu i przezimowaniu cytrynki potrafią latać nawet do połowy czerwca następnego roku. 10 miesięcy motylego dorosłego życia, to imponujący wynik. Niektóre dorosłe motyle żyją tylko kilka dni. Dlaczego mówimy o życiu dorosłych motyli? Bo gąsienice motyli mogą żyć nawet kilka lat zanim zamienią się w dorosłe motyle.

A wiecie skąd wzięła się nazwa cytrynka? Jego pełna nazwa to listkowiec cytrynek lub latolistek cytrynek. Od kształtu skrzydeł wzięła się pierwsza część nazwy: Lato listek – czyli coś co przypomina liście latem. Dodatkowo latolistek jest jedynym motylem w Europie który spędza zimę udając liście leżąc wśród nich na ziemi. Druga część jego nazwy czyli cytrynek wcale nie bierze się od jego żółtawego koloru skrzydeł (czasem są one również zielonkawe) tylko od zapachu jego skrzydeł! Niesamowite prawda? Na skrzydłach tego motyla są łatki zapachowe, które dla nas pachną świeżą cytryną, a dla wybranki motylego serca pachną tysiącami zapachów które działają na nią wręcz oszałamiająco.

Ile gatunków motyli jest w Polsce?

A znacie jeszcze jakieś inne motyle? Nie jest to takie łatwe, prawda? Przyznam się, że ja również mam z tym problem. Choć może trudno będzie Wam w to uwierzyć, to w Polsce mamy około 3200 gatunków motyli. Gdybyście chcieli wszystkie te gatunki ułożyć jeden obok drugiego, to wyszłaby Wam motyla linia długości dwóch boisk piłkarskich). Choć większość motyli lata w nocy, to w dzień możecie spotkać ponad 160 gatunków tych kolorowych lotników. Na całym świecie motyli jest jeszcze więcej bo naukowcy szacują ich ilość na 150 tysięcy gatunków a to prawdopodobnie nie jest ostateczna liczba motyli na świecie bo wciąż są odkrywane nowe motyle.

Poznacie dzisiaj niesamowite sekrety motylego rodu, bo bez wątpienia motyle są niesamowite. Bo czy wiecie, że: są wśród motyli wampiry? Albo, że motyle wcale nie potrzebują głowy aby móc dalej latać? Niektóre z nich mają dziury w skrzydłach? Są również takie które potrafią żyć pod wodą, śpiewać mrówkom melodie, oraz mają zupełnie przeźroczyste skrzydła, są również mistrzami maskowania i potrafią wpędzić w kompleksy każdy panel słoneczny, a niektóre z nich wyglądają i latają prawie tak samo jak pszczoły lub osy, do tego potrafią pachnieć jak cytryna, serek pleśniowy lub stare przepocone skarpety.

Ciekawe? No to zaczynajmy!

Skąd wiosną biorą się motyle?

Zdecydowana większość Polskich motyli spędza zimę w postaci owadzich jajeczek (czyli osłonek jajowych) przyczepionych do liści lub kory na pniach drzew i krzewów, ale są również takie, które zimują w postaci gąsienicy, poczwarki lub zupełnie dorosłego motyla. Często możecie takie motyle znaleźć w sowich domach, znacie je prawda? chowają się w miejscach gdzie nikt nie zagląda czyli np. tuż pod sufitem w rogu pokoju, na poddaszu itp. czyli miejscach gdzie mogą spokojnie spędzić zimę.

Motyle są smakoszami

Dlaczego motyle wymyśliły tyle różnych sposobów zimowania? Ponieważ są smakoszami. Poważnie. Gąsienice motyli uwielbiają jeść ale nie zjadają wszystkiego co wpadnie im w do buzi. uzależnione są one od bardzo konkretnych roślin, tylko one im smakują. Skądś to znacie? Hahaha brawo dzieciaki. Ludzkie dzieci również są takimi smakoszami. Jak zasmakuje im czekolada to nie chcą jeść nic innego ?.

Motyle będąc smakoszami dopasowały długość swojego zimowania i swój rozwój po wykluciu z jajeczek  z pojawianiem się odpowiednich roślin w ich otoczeniu. Jeśli motyl zimuje w osłonce jajowej w której ma zapasy jedzonka, może znacznie później zacząć szukać jedzenia niż gąsienice lub dorosłe motyle. Gąsienice i dorosłe motyle, szukają pokarmu od razu po wiosennym przebudzeniu.

Szczególnie dopisuje apetyt gąsienicom, ponieważ zjadają one zielone części roślin: liście i gałązki. Dorosłe motyle, chętnie za to jedzą kwiatowy nektar, przy okazji pomagając w zapylaniu wielu wczesnowiosennych kwiatów.

Kwiaty które zapraszają motyle

Czy zauważyliście, że większość wiosennych kwiatów ma kolor żółty oraz żółty z białym środkiem? Dzieje się tak ponieważ są one wtedy najlepiej widoczne dla niektórych owadów. Na przykład pszczoły które nie zasypiają zimą i pojawiają się na naszych łąkach najwcześniej po zimie najlepiej widzą kwiaty białe i żółte.

Kwiaty które chętnie zapraszają do siebie motyle dzienne są koloru czerwonego, fioletowego, niebieskiego oraz pomarańczowe i żółte. Kwiaty które chętnie zapraszają do siebie motyle nocne czyli ćmy, mają zawsze bardzo intensywny zapach (motyle nocne dużo lepiej wyczuwają zapachy niż motyle dzienne) a ich kolor jest dużo mniej intensywny niż dla motyli dziennych. Jakie to będą kolory? Blado różowy, blado niebieski, żółtawy, biały oraz liliowy.

Teraz już wiecie, że najłatwiej będzie Wam spotkać motyle przy liliach, goździkach, narcyzach, żmijowcach czy bzach. Jeśli nie znacie tych rośli i nie wiecie jak one wyglądają, to się nie przejmujcie – poszukajcie tych nazw w Internecie z czasem będziecie je rozpoznawać bez problemu ?.

Żarłoczne gąsienice

Gdy motyle wyjdą ze swoich osłonek jajowych zamieniają się w żarłoczne gąsienice. Gąsienice motyli mają przepiękne kształty i zdobienia oraz czasem różnej długości włoski na ciele.

Takie włoski są zabezpieczeniem przed ptakami które chętnie by je zjadły. Jeśli włoski są za długie to ptaki niechętnie je zjadają. Specjalistami od zjadania gąsienic z długimi włoskami są kukułki i lelki.

Kształty gąsienic bywają przedziwne. Czasem możecie spotkać gąsienice zawisaków, które mają na jednym swoim końcu wydłużony wyrostek przypominający kolec. Po co ten kolec gąsienicom zawisaków jest wciąż jedną z zagadek przyrody.

Kolory które przybierają gąsienice są fenomenalne. Od kolorów maskujących czyli brązowych i stonowanych zielonych, po najbardziej jaskrawe kolory czerwieni, żółtego czy jasnoniebiskiego. Takie żywe kolory mają być ostrzeżeniem mówiącym: „jestem niesmaczna, trująca i w ogóle nie warto ze mną zadzierać po prostu wcale nie chcesz mnie zjeść”. I bardzo często takie ostrzeżenie jest prawdziwe. Ponieważ gąsienice zjadając trujące rośliny same stają się zabójcze i bardzo niesmaczne.

Dlaczego gąsienice zrzucają skórę?

Życie gąsienicy trwa najczęściej miesiąc lub dwa miesiące, ale czasem trwa ono nawet kilka lat każdy gatunek motyli ma swój indywidualny czas życia. W ciągu tego czasu gąsienica, od ciągłego jedzenia, rośnie. Zupełnie jak ludzie ? Rośnie tak bardzo, że kilka razy musi zrzucać swoją starą skórę. Dlaczego gąsienicowa skóra nie rośnie razem z gąsienicą? Dzieje się tak ponieważ skóra gąsienicy jest równocześnie jej szkieletem – czyli musi być dość twarda i wytrzymała na uszkodzenia. Dzięki chitynie która występuje również u nas we włosach i paznokciach, skóra gąsienicy jest twarda i wytrzymała jednak bardzo mało rozciągliwa, tak samo jak nasze włosy i paznokcie prawda. Właśnie dlatego gdy gąsienica chce urosnąć musi zrzucić starą skórę. Czasem po zrzuceniu starej skóry, zajada ją bo w przyrodzie nigdy nic się nie marnuje, a jest ona cennym źródłem mikroelementów do budowania nowej skóry.

Śpiewanie mrówkom

Gdy gąsienica zbierze wystarczającą ilość wewnętrznych zapasów jedzenia aby stać się motylem zamienia się w poczwarkę. Tylko co to jest ta poczwarka? Poczwarka to jeden z cudów natury. Najedzone gąsienice motyli znajdują wygodne dla siebie miejsce do przepoczwarzenia. Czasem jest to pod ziemią czasem, pod opadłymi liśćmi lub spokojne miejsce w załomie kory lub bezpośrednio na gałązce.  A czasem nawet w mrowisku! Serio! Są w Polsce poczwarki motyla o nazwie zieleńczyk ostrężyniec – wiem bardzo trudna nazwa jednak jeśli wygooglacie go to zobaczycie że jest to piękny zielony motyl o metlicznym połysku na skrzydłach – które wykorzystują mrówki jako swoich ochroniarzy.

Wszystko zaczyna się od piosenki, którą wydają z siebie poczwarki tego motyla. Dla nas jest to szereg pisków ale dla mrówek to magiczna melodia, która wabi je w okolice śpiewającej poczwarki. Gdy mrówki znajdą się już przy takiej poczwarce są częstowane produkowaną przez poczwarkę słodką wydzieliną. Taki słodki napój bardzo mrówkom smakuje więc zabierają ją ze sobą do mrowiska aby móc się częstować słodkościami przez cały czas. W ten sposób mrówki mają uwielbiane przez siebie słodycze a poczwarka ma miliony ochroniarzy gdyż bardzo niewiele zwierząt zadziera z mrówkami w ich mrowiskowym królestwie.

Kuloodporny jedwab

Niektóre z gąsienic i poczwarek motyli stara się ukryć przed polującymi na nie drapieżnikami tworząc wokół siebie a nawet wokół całych drzew i krzewów oprzędy. Ale co to są te oprzędy?

To rodzaj bardzo delikatnej nitki, która po wyschnięciu staje się bardzo wytrzymała, jednak w dotyku jest ona bardzo gładka i delikatna.

Ludzie już od setek lat wykorzystują te cudowne właściwości gąsienicowej nitki. Tworzą z nich jedwab. Czyli jeden z najbardziej delikatnych w dotyku materiałów na świecie. Jednak jedwab jest bardzo wytrzymały. Jest tak bardzo wytrzymały, że pierwsze kamizelki kuloodporne na świecie były właśnie wykonywane z wielu warstw specjalnie splecionego jedwabiu.

Magia przepoczwarzenia

Naukowcy odkryli, że dorosłe motyle zachowują odrobinę pamięci z życia gąsienicy. Jednak jak to jest możliwe na razie nikt nie wie. Dlaczego? Ponieważ gdy gąsienica zamienia się w poczwarkę, to w środku poczwarki zachodzą jedne z najbardziej tajemniczych przemian w całej naturze. Poczwarka rozpuszcza swoje wnętrze do czegoś co moglibyśmy nazwać biożelem a następnie z tego żelu tworzy zupełnie nowy, inny organizm – dorosłego motyla. Jest to jeden z cudów natury.

Gdy poczwarka zakończy swoje wewnętrze przemiany, zaczyna drżeć. Twarda powierzchnia ciała poczwarki zaczyna pękać od drgań. Z jej wnętrza wyłania się zgnieciony motyl. Dosłownie zgnieciony, ponieważ jego skrzydła przypominają kratkę papieru którą zgnietlibyście w swojej dłoni. Podczas wychodzenia z wnętrza poczwarki, motyl wykonuje ruchy, które pomagają mu wtłoczyć do unerwienia swoich skrzydeł odpowiednią ilość motylej krwi którą przyrodnicy nazywają hemolimfą. Musicie wiedzieć, że motyle skrzydła są unerwione – podobnie jak liście drzew. Dzięki wtłoczeniu do nerwów pogniecionych skrzydeł motylej krwi, skrzydła zaczynają się rozprostowywać i napinać. Aż tworzą się z nich w pełni wyprostowane cudowne motyle skrzydła.

Motyle skrzydła – cud natury

Motyle skrzydła są niesamowite. Niektóre z nich mają nawet uszy. Choć nie wyglądają one jak nasze ludzkie uszy. Są to fragmenty skrzydełek z bardzo cienką błoną która jest wrażliwa na drgania powietrza i rozumie te drgania jako dźwięk – zupełnie jak błona bębenkowa w uchu człowieka. Dzięki takim uszom motyle słyszą wołanie swojej partnerki lub partnera a nawet potrafią usłyszeć zbliżającego się nietoperza (nietoperze podczas lotu wysyłają niesłyszalne dla nas dźwięki, dzięki którym mogą widzą otaczający je świat). Niektóre skrzydła mają płatki zapachowe, które mogą wysyłać w świat różne zapachy.

Łuski na skrzydłach

Jednak tym co zauważymy jako pierwsze patrząc na skrzydła motyli to są to kolorowe wzory. Prawda? Jeśli przyjrzelibyście się tym wzorom pod mikroskopem to zauważylibyście że tworzą je łuski. Właśnie dlatego naukowcy czasem nazywają motyle łuskoskrzydłymi.

Pod warstwą łusek skrzydła motyla są przeźroczyste. Tak to znaczy, że cześć motyli ma zupełnie przeźroczyste skrzydła. Takie motyle również żyją w Polsce. Jednak jakbyście je spotkali w lesie to szybciej nazwalibyście je dziwną osą. Są to przeziernikowce, które chronią się przed ptakami udając osy. Wyglądają do nich podobnie, mają żółto czarne paski na swojej pupie, oraz mają przeźroczyste skrzydła a nawet latają i hałasują zupełnie jak osy. Jednak oczywiście nie mogą nas użądlić bo nie mają żądeł.

Motyle łuski są fenomenalne! Ale ale co to są te łuski. Łuski to zmodyfikowane włoski. Kształt i ułożenie łusek na skrzydle motyla ma olbrzymie znaczenie. Np. łuski które mają w środku wgłębienie mogą pochłaniać lub załamywać światło. Co to znaczy? Oznacza to, że motyle będą miały metaliczny połysk, oraz będzie zmieniać się kolor ich skrzydeł w zależności od kąta pod którym na nie patrzymy. Z pewnością znacie takie motyle. W Polsce są to mieniaki. Ich nazwa bierze się właśnie od mienienia się np. w świetle słońca.

Dlaczego motyle rozkładają skrzydła?

Jednak to nie wszystkie zastosowania łusek. Dzięki łuskom motyle potrafią nagrzewać swoje ciało. Motyl aby móc polecieć musi nagrzać swoje ciało do temperatury 30 stopni Celsjusza. Odpowiednie ukształtowanie łysek – np. przypominające plaster miodu, pozwalają motylom bardzo szybko nagrzać swoje ciało. Właśnie dlatego motyle rozkładają skrzydła. Aby się rozgrzać. Składają je gdy czują się przestraszone lub aby się nie przegrzać. Motyle panele słoneczne są tak niesamowite, że naukowcy na ich podstawie, opracowali dla ludzi bardziej niż dotychczas wydajne panele słoneczne.

A zauważyliście, że motyle skrzydła są zawsze bardzo czyste? Motyle zawdzięczają taką czystość specjalnemu sposobowi w jaki łuski są ułożone na ich skrzydłach. Dzięki takiemu ułożeniu, woda bardzo łatwo spływa po skrzydle motyla, zabierając wszystkie zanieczyszczenia. Ponoć naukowcy podpatrując motyle próbują stworzyć opatrunki dla ludzi które również same utrzymywały czystość.

Czasem łuski motyli na ich skrzydłach ułożone są jak dachówki na dachach naszych domów, a czasem wyrastają na nich jak włosy na naszej głowie.

Jak już zapewne się domyślacie nie ma nic prawdziwego w tym powiedzeniu. Już wiecie że to nie jest pyłek tylko łyski, choć łuski motyli mogą trochę przypominają pyłek bo są bardzo drobne. Na czubku jednego zęba widelca zmieściło by się 500 takich łusek. A dodatkowo wiecie już, że motyle skrzydła są przeźroczyste i starte łuski w ogóle nie mają wpływu na możliwość motyli do latania.

Jednak motyl ze startymi łuskami, będzie miał dużo mniejsze szanse na znalezienie wybranki swojego serca. Motylim paniom taki motyl będzie wydawał się mało atrakcyjny.

Ukryte piękno

Wzory na motylich skrzydłach są wspaniałe. To prawda. A tak naprawdę są one jeszcze bardziej wspaniałe tylko my tego nie widzimy. Okazuje się, że motyle widzą więcej kolorów niż ludzie. Motyle widzą również w ultrafiolecie. Widzieliście kiedyś na pewno ukryte znaczki – zabezpieczenia – na papierowych pieniądzach prawda? Te znaczki są również widoczne tylko w specjalnym ultrafioletowym świetle. Zupełnie jak niektóre wzory na skrzydłach motyli. To musi być wspaniały widok.

Poniżej zdjęcia autorstwa dr Klausa Schmitta (link do strony z badaniami), pokazujące cudowny świat widziany oczami motyli.

Najczęściej najbardziej kolorowe są skrzydła panów, a panie motylowe są ubarwione dużo skromniej (co ma zapewnić im większe bezpieczeństwo). Wzory na skrzydłach motyli mają różne zadania. Najważniejsze to zainteresować sobą panią motylową. Równie ważnym zadaniem wzorów na skrzydłach motyli jest odstraszanie drapieżników lub pomoc w maskowaniu i ukrywaniu się przed drapieżnikami.

---

Wesprzyj podcast. Dołącz do fantastycznych Patronek i Patronów, którzy pomagają tworzyć Blizejlasu.pl i zmieniają Świat na lepszy.

Wielkie dzięki za wsparcie! Jesteś bohaterem na moim profilu!

10 zł

MIESIĘCZNIE

• Twoje nagrody:

Zestaw nasion z najpiękniejszych sosen  z Puszczy Noteckiej do wysiania własnego mini lasu

Dostęp do zamkniętej grupy na Facebooku  tylko dla Patronów

Dostęp do materiałów w Strefie Patrona (pomoce naukowe do nauki biologii w szkole, scenariusze zajęć w terenie)

Dostęp do specjalnej relaksującej playlisty na Spotify dla rodziców

DOŁĄCZ

Wielkie dzięki! Twoje 20 zł jest dla mnie prawdziwym wsparciem!

MIESIĘCZNIE

• Nagrody z poprzedniego kroku oraz:

Płyta CD z opowiadaniami Blizejlasu.pl z osobistą dedykacją

Przedpremierowy dostęp do materiałów audio w Patronite Audio oraz w Strefie Patrona

Dostęp do  „Zielono w głowie” – rozmowy z ciekawymi gośćmi na temat przyrody, ekologii i wszystkiego dookoła lasu

DOŁĄCZ

Wielkie dzięki to zdecydowanie za mało! Blizejlasu.pl Cię kocha!

50 zł

MIESIĘCZNIE

• Wszystkie nagrody z poprzednich kroków oraz:

Jeśli będziesz w okolicy, zapraszam na spacer edukacyjny w Puszczy Noteckiej

Fantastyczna chusta z motywem leśnym

DOŁĄCZ

Oczy kota, oczy sowy

Motyle najczęściej zjadane są przez ptaki. Dlatego właśnie wiele motyli ma na swoich skrzydłach wzorki przypominające duże, kocie lub sowie oczy. Ptaki bardzo boją się kotów i sów i wolą z nimi nie zadzierać. Czasem ważne jest również jak bardzo kolorowe jest ubarwienie motylich skrzydeł. Jaskrawe kolory w świecie przyrody to ostrzeżenie: jestem niebezpieczny, jak mnie zjesz to się otrujesz.

Jednak do motylich smakosz należą oprócz ptaków również jaszczurki, gryzonie, ropuchy i owady drapieżne. Właśnie dlatego motyle wymyśliły wiele różnych sposób na zapewnienie sobie bezpieczeństwa.

Mistrzowie kamuflażu

Część z nich jest mistrzami kamuflażu. Po złożeniu skrzydeł wygląda jak zeschnięty liść lub gałązka drzewa.

Niektóre motyle mają na końcach skrzydeł wydłużone wąsy, które udają czułki. Oszukany w ten sposób drapieżnik atakuje fałszywą głowę a motyl może spokojnie odlecieć. Choć naukowcy zauważyli że niektórym motylom głowa wcale nie jest potrzebna do latania. Serio! Nawet jeśli ją stracą to mogą one dalej latać. Czasem motyle mają bardzo dziwny kształt skrzydeł a nawet mają w nich otwory – wszystko po to aby po ich rozłożeniu wyglądać np. jak kawałek kory drzewa.

Niektóre motyle nocne potrafią słyszeć niesłyszalne dla nas dźwięki i w ten sposób chronią się przed nietoperzami, jeśli usłyszą taki dźwięk to zastygają w bezruchu.

Wielkość motyli

Motyle skrzydła mogą być również różnej wielkości. W Polsce najmniejsze motyle mają skrzydła wielkości 3-5mm czyli wielkości połowy głowy ludzika lego. A największe skrzydła należą do motyli nocnych i mają one 12-15 cm szerokości po rozłożeniu czyli są wielkości długopisu.

Motyle kolibry

Szybkość z jaką motyle poruszają skrzydłami również bywa bardzo różna. Są takie które uderzają skrzydłami w tempie 300 uderzeń na minutę czyli dość powoli, bo są również motyle które przypominają kolibry. Potrafią one uderzać skrzydłami aż 5000 razy na minutę, czyli 83 razy na sekundę.

Dzięki takiej szybkości uderzeń zawisają one nieruchomo w powietrzu właśnie jak kolibry. Największa prędkość z jaką mogą latać niektóre polskie motyle to aż 50 km na godzinę czyli maksymalna prędkość z którą jeździcie z rodzicami po mieście.

A wiecie dlaczego motyle nocne czyli ćmy lecą w kierunku lampy lub ognia?

Ponieważ ćmy w nocy posługują się największym naturalnym dla nich kompasem, czyli księżycem. Podczas nocnego lotu ćmy określają gdzie są na podstawie położenia księżyca. Dzięki temu mogą latać prosto.

To zupełnie jak my, gdy jesteśmy w zupełnie ciemnym pokoju to po chwili ciężko nam nawet ustać prosto a co dopiero mówić o próbach chodzenia. Jeśli jednak będziemy widzieli choćby jeden jasny punkt to będziemy mogli do niego łatwo dojść prawda? Jeśli zamiast księżyca ćma zobaczy dużo większy i jaśniejszy dla niej kompas czyli nasza żarówkę lub świeczkę będzie próbowała orientować swoje położenie wg tego najjaśniejszego punktu. W efekcie zacznie zataczać w powietrzu co raz ciaśniejsze kręgi aż uderzy w naszą żarówkę lub świeczkę. Takie spotkanie ze świeczką może dla ćmy skończyć się tragicznie więc starajcie się zawsze jakoś osłaniać otwarty ogień świeczki np. wkładając ja do słoika.

Motyle bez skrzydeł

Skrzydła motyli są związane z motylami jak róg nosorożca z nosorożcem ? Jednak są również motyle które nie mają skrzydeł. Serio! Są to motyle, które cześć swojego życia spędzają pod wodą.

Co jedzą motyle

A czy zastanawialiście się w jaki sposób motyle jedzą? Okazuje się, że wiele z nich wcale niczego nie je. Najbardziej żarłoczny okres w życiu motyli, to czas kiedy były gąsienicami. Bardzo często dorosłe motyle, w ogóle nie jedzą. Żyją dzięki zgromadzonym wcześniej w swoim organizmie zapasom. Po paru dniach takie motyle umierają.

Są również motyle które mają ssawkę nazywaną trąbką która jest normalnie jest zwinięta i rozwija się dopiero gdy motyl chce się poczęstować płynnym nektarem kwiatów, pije wodę lub inne płyny zawierające cenne dla motyli substancje odżywcze. Długość takiej ssawki jest bardzo różna – czasem jest ona większa niż wielkość samego motyla.

Motyle wampiry

Większość dorosłych motyli odżywia się nektarem kwiatów, sokami owoców, lub nie je wcale. Są jednak w Polsce również ćmy wampiry. Nie musicie się jednak ich bać. Ukłucie przez nie przypomina ukłucie przez komara.

Jednak ćmy wampiry zostały na razie zaobserwowane w Polsce na razie tylko kilka razy. Naukowcy podejrzewają, że ich pojawienie się w Polsce, Szwecji i Norwegii jest związane z ocieplaniem się naszego klimatu.

Zaloty motyli

Życie dorosłych motyli ma jeden cel. Znaleźć swojego partnera lub partnerkę i złożyć jajeczka dając początek nowemu pokoleniu motyli.

Sposób w jaki to robią bywa również przeróżny. Czasem składają motyle panie jajeczka jedno koło drugiego na liściach. Czasem w zagłębieniach kory. A niektóre motyle nocne zrzucają swoje jajeczka podczas lotu, bombardując nimi spory obszar łąki lub lasu.

Naukowcy udowodnili, że dla motyli wzory na ich skrzydłach, nie są tak ważne podczas zalotów jak sposób w który motyle danego gatunku latają. Dzieje się tak ponieważ, ubarwienie skrzydeł i kształt wzorów na skrzydłach motyli czasem się zmieniają. Motyla natura ciągle eksperymentuje zmieniając ich kształt, intensywność barw i kolory. Dzięki temu motyla ochrona jest ciągle ulepszana i przekazywana następnym pokoleniom.

Po co są motyle?

Motyle będąc ozdobą natury, pełnią również w niej bardzo ważną rolę. Są zapylaczami kwiatów. Dzięki temu że na ciele motyli znajdują się włoski, przyczepia się do nich pyłek kwiatowy. Gdy motyl odwiedza następny kwiat aby napić się nektaru pyłek z poprzedniego kwiatu opada na nowy kwiat i go zapyla. Motyle są również pokarmem dla wielu gatunków zwierząt, a przede wszystkim ptaków.

Dodatkowo wszystkie motyle są najczulszym miernikiem pokazującym zmiany w przyrodzie.

Gdy tylko coś niepokojącego dzieje się w przyrodzie, motyle od razu reagują na tę zmianę. Znikają z naszego otoczenia. Dzięki temu przyrodnicy i ekolodzy mogą regularnie sprawdzać czy w badanym przez nich środowisku wszystko jest w porządku.

Jak widzicie motyle to bardzo fascynujące i wciąż nie do końca poznane owady. Motyle nie tylko są piękne one po prostu są niesamowite.

Zróbmy eksperyment

Wy również możecie zostać lepidopterologami, czyli naukowcami badającymi życie motyli. Wystarczy, że wybierzecie się w słoneczny dzień na łąkę lub skraj lasu. Pamiętajcie, ze musi być to miejsce gdzie są kwiaty. Możecie dodatkowo zabrać ze sobą jakiś nadpsuty owoc – motyle chętnie do niego przylecą aby napić się sfermentowanego soku.

Na taką obserwacje warto wybrać się z rana gdy motyle są jeszcze mało ruchliwe. Zabierzcie ze sobą aparat (może być ten z komórki) i róbcie zdjęcia motylom gdy rozkładają swoje skrzydła i gdy mają je złożone. Możecie również nagrywać sposób w jaki motyle latają.

Gdy już wrócicie do domy przerysujcie do zeszytu wzory sfotografowanych motylich skrzydeł. Pamiętajcie aby zostawić parę wolnych stron w zeszycie dla każdego z gatunku motyli. Dzięki temu gdy wrócicie z następnych obserwacji będziecie mogli narysować obok poprzedniego rysunku nowy i porównać co zmieniło się w wzorze motylich skrzydeł.

Możecie również przerysować na dużą kartkę papieru trasę lotu motyla. Jak to zrobić. Narysujcie najpierw kwiat z którego motyl startował i kwiat na którym wylądował po swoim locie. Następnie obserwujcie na nagraniu jakie ewolucje w locie wykonywał motyl i starajcie się je przerysować na papier. W ten sposób poznacie taniec motyli.

Bezpieczeństwo najważniejsze

Uwaga. Pamiętacie o swoim bezpieczeństwie. W gorące, słoneczne dni koniecznie posmarujcie się kremem z filtrem UV (takim samym jak na plażę), oraz załóżcie przewiewny kapelusz lub czapkę z daszkiem na głowę – abyście się nie przegrzali, oraz pijcie dużo wody. Pamiętajcie również aby nie dotykać gołymi rękoma gąsienic motyli – ponieważ jak już wiecie mogą się one próbować się bronić produkując drażniące nas płyny lub mają na swoim ciele parzące nas włoski.