Czy lubicie jesienne spacery?

Ja bardzo. Jesień to najbardziej kolorowa pora roku. Nawet wiosną widzimy w przyrodzie mniej kolorów niż jesienią. No właśnie zastanawiało was skąd biorą się te kolory, dlaczego jesienią liście robią się aż tak kolorowe no i dlaczego opadają z drzew na ziemię?

Musimy zacząć od początku.

Jak z pewnością wiecie że liście na drzewach pojawiają się wiosną. Od wiosny, przez całe lato aż do jesieni liście są zielone prawda? A właśnie że nie. Okazuje się, że niezupełnie.

Ponieważ w każdym liściu od samego początku są wszystkie kolory. Tylko zielony jest najbardziej intensywny więc to właśnie ten kolor widzimy. Poza kolorem zielonym w liściach mogą znajdować się również kolory: żółty i pomarańczowy (taki sam jak w marchewkach czy pomarańczach) i czerwony (taki jak w malinach czy papryce) oraz wszystkie ich odcienie oraz mieszanki.

Wszystko zaczyna się już w sierpniu

Naukowcy sprawdzili że tak naprawdę, kolor zielony zaczyna znikać w liściach już na początku sierpnia (czyli w połowie szkolnych wakacji). I aż do końca jesieni stopniowo zanika, pozwalając na pokazywanie się koloru żółtego i czerwonego.  Dzieję się tak ponieważ drzewo jest bardzo oszczędnym gospodarzem. Jeśli dzień zaczyna się skracać (a zaczyna się tak dziać po równonocy letniej, która ma miejsce w połowie wakacji), drzewo zaczyna robić zapasy na zimę.

Zupełnie jak nasze babcie i mamy które latem robią pyszne drzemy i kompoty abyśmy mogli cieszyć się ich smakiem zimą gdy nie będzie już truskawek, malin, poziomek i innych letnich owoców, które wszyscy tak lubimy.

Gdy dni robią coraz to krótsze drzewa mają coraz więcej zbędnego chlorofilu – ich zielonego barwnika. Drzewa robią zapasy na zimę przez zamienianie chlorofilu na smakołyki które lubią i magazynują je w swoich drzewnych spiżarniach czyli korzeniach i pniach.

My również możemy zobaczyć te zmiany gołym okiem. W środku lata drzewa z jaskrawo zielonych wiosennych liści w różnych odcieniach, zaczynają zmieniać kolor na ciemnozielony. A niektóre liście zaczynają już zmieniać swoje kolory na żółto-czerwono-zielone.

---

Wesprzyj podcast. Dołącz do fantastycznych Patronek i Patronów, którzy pomagają tworzyć Blizejlasu.pl i zmieniają Świat na lepszy.

Wielkie dzięki za wsparcie! Jesteś bohaterem na moim profilu!

10 zł

MIESIĘCZNIE

• Twoje nagrody:

Zestaw nasion z najpiękniejszych sosen  z Puszczy Noteckiej do wysiania własnego mini lasu

Dostęp do zamkniętej grupy na Facebooku  tylko dla Patronów

Dostęp do materiałów w Strefie Patrona (pomoce naukowe do nauki biologii w szkole, scenariusze zajęć w terenie)

Dostęp do specjalnej relaksującej playlisty na Spotify dla rodziców

DOŁĄCZ

Wielkie dzięki! Twoje 20 zł jest dla mnie prawdziwym wsparciem!

MIESIĘCZNIE

• Nagrody z poprzedniego kroku oraz:

Płyta CD z opowiadaniami Blizejlasu.pl z osobistą dedykacją

Przedpremierowy dostęp do materiałów audio w Patronite Audio oraz w Strefie Patrona

Dostęp do  „Zielono w głowie” – rozmowy z ciekawymi gośćmi na temat przyrody, ekologii i wszystkiego dookoła lasu

DOŁĄCZ

Wielkie dzięki to zdecydowanie za mało! Blizejlasu.pl Cię kocha!

50 zł

MIESIĘCZNIE

• Wszystkie nagrody z poprzednich kroków oraz:

Jeśli będziesz w okolicy, zapraszam na spacer edukacyjny w Puszczy Noteckiej

Fantastyczna chusta z motywem leśnym

DOŁĄCZ

Dlaczego na jednym drzewie widzimy tak wiele różnych kolorów liści?

Ponieważ każdy liść rośnie w trochę innych warunkach prawda? Jedne liście są na przykład na górze drzewa i mają sporo słońca – te będą najdłużej zielone a jesienią wybarwią się na kolor czerwony. Część liści rośnie schowana w cieniu pod innymi listkami te będą najczęściej bardziej żółte. Kolor liści zależy również od gatunku drzewa, czyli czy są to brzozy, dęby, buki i wiele innych.

Jeśli jesień będzie sucha i słoneczna, bez deszczy a temperatury będą niskie ale bez porannego szronu na trawie i samochodach, to liście na drzewach będą w bardzo jaskrawych barwach a najwięcej liści będzie czerwonych i żółtych. Jeśli jesień trafi się deszczowa a temperatura będzie spadać poniżej zera to kolory liści będą ciemne i przygaszone.

Czy wiecie, które drzewa wcale nie zrzucają liści.

Tak są to drzewa iglaste. Igiełki to takie inne liście. Tylko dlaczego tego nie robią? Ponieważ igiełki są dużo mniejsze i są o wiele grubsze od liści drzew liściastych. Dzięki temu są lepiej chronione przed zimowymi chłodami. Dodatkowo natura pokrywa igły dodatkowymi zabezpieczeniem – specjalnym woskiem. Jeśli przyjrzycie się świątecznym choinkom to zobaczycie że ich igiełki na wierzchu są pokryte srebrną warstwą ochronną a spód igiełek jest bardziej ciemnozielony. Jedynymi drzewami iglastymi, które zrzucają swoje igiełki na zimę są modrzewie. Robią tak ponieważ ich igiełki są bardzo cienkie i delikatne z pewnością by przemarzły podczas zimowych chłodów.

Dlaczego jednak liście i modrzewiowe igiełki spadają na ziemię?

Wiele drzew liściastych zrzuca swoje liście na ziemię. Choć nie wszystkie. Dęby i buki które rosną w naszych parkach i lasach zostawiają wyschnięte liście na gałązkach. Czy wiecie dlaczego? Aby lepiej ochronić zimą swoje gałązki przed zamarzaniem. Dzięki pozostawionym liściom lodowaty zimowy wiatr nie przemraża gałązek które są otulone kocykiem z uschniętych liści. To tak jak z waszym zimowym ubiorem. Każda mama i tata powtarza że zimą trzeba ubierać się na cebulkę, prawda? Czyli nakładać na siebie kilka warstw ubrania. Dzięki temu jesteśmy lepiej odizolowani od zimna niż gdybyśmy ubrali tylko jedną grubą kurtkę na gołe ciało. Dla drzew takiej uschnięte liście to dodatkowa warstwa oddzielająca je od zimna.

Jak drzewo zabierze z liścia do spiżarni wszystkie cenne smakołyki, wytwarza przy jego ogonku taki drzewny strupek (bardzo podobny do naszych strupków gdy zetrzemy sobie gdzieś kolano albo łokieć). Dzięki niemu liść sam odpada od gałązki a na gałązce nie pozostaje po nim śladu.

Takie opadnięte liście są świetną kołderką dla korzeni, oraz schronieniem dla różnych owadów i małych zwierzątek. Dodatkowo gdy jest już po zimie liście które spadły jesienią rozkładają się i dostarczają drzewu, grzybom i owadom dodatkowego pożywienia.

Idąc na spacer do parku lub lasu możecie zrobić eksperyment. Zaczynając od połowy wakacji co dwa tygodnie zbierajcie po jednym liściu z tego samego drzewa. Po powrocie do domu włóżcie taki liść do jakiejś dużej książki. Pamiętajcie najpierw położyć pod nim i na jego wierzchu po dwa ręczniczki papierowe aby nie zniszczyć książki w której liście będą się suszyć. Każdy liść zawiera trochę wody która mogłaby zniszczyć książkę, lepiej aby wsiąknęła ona w papierowe ręczniczki niż kartki ksiązki. W ten sposób zrobicie swój pierwszy drzewny zielnik.

Gdy nastanie jesień lub zima będziecie mogli wyjąć wysuszone liście z książki – tylko uważajcie są one bardzo kruche. Ułóżcie wszystkie liście w kolejności od tych zebranych latem do tych z jesieni. Zauważycie jak zmieniały się ich barwy w ciągu kilku miesięcy.

Jeśli nie chcecie lub nie możecie zbierać liści i ich suszyć. To możecie przeprowadzić ten eksperyment prosząc rodziców aby co dwa tygodnie podczas spaceru zrobili zdjęcie tego samego liścia. Dzięki temu będziecie mogli również zaobserwować jak zmieniały się jego kolory wraz ze skracaniem się dnia.